Een verplicht en tevens essentieel onderdeel van een exploitatieplan is de taxatie inbrengwaarden. Daarin worden alle gronden, opstallen en andere schadeloosstellingen in het exploitatieplangebied getaxeerd door een onafhankelijke taxateur. Diegene gebruikt daarvoor de artikelen 40b tot en met 40f uit de onteigeningswet. Daarbij is voor een taxateur van belang dat de informatie en oppervlakten die als input dienen, kloppen en overeenkomen met de informatie die wordt toegepast bij de exploitatieopzet.
Het gebeurt namelijk nog wel eens dat de input voor de taxatie inbrengwaarden anders is dan de input voor de exploitatieopzet. Reden is veelal dat de volgordelijkheid niet goed is. Bij het ingaan van het proces tot het maken van een exploitatieplan wordt gestuurd op een snelle taxatie, aangezien dit een wezenlijk onderdeel uitmaakt in de planning. De oppervlakten van de taxatie moeten echter volgen uit het kaartmateriaal dat eveneens gemaakt wordt voor de exploitatieopzet. Wanneer er niet van dezelfde bron uitgegaan wordt, ontstaan er direct verschillen. Een goede basis is dus het halve werk. Dit stappenplan geeft het proces weer wat gevolgd kan worden.
Stap 1: Exploitatieplangrens
Als eerste stap is de afbakening van de exploitatieplangrens van belang, afgeleid van de bestemmingsplangrens. Het exploitatieplangebied mag niet groter zijn dan het gekoppelde bestemmingsplan, maar wel kleiner. Waar het gebied kleiner is, dient dit uitlegbaar te zijn. Over het algemeen worden hierbij enkelbestemmingen erbuiten gelaten waarbij geen bouwmogelijkheden aanwezig zijn, dan wel geen functieverandering gaat plaatsvinden. Zitten er bovenwijkse elementen buiten het plan? Dan dienen die ook afgebakend te worden en dienen die apart te worden getaxeerd.
Stap 2: Eigendommen
Bij een exploitatieplan zijn aaneengrenzende percelen van een eigenaar van belang, oftewel het eigendom. Hiervoor moet er informatie van het kadaster worden opgevraagd, die aansluit bij de te hanteren peildatum. De taxateur geeft immers een waarde af voor de inbrengwaarden voor een specifieke datum. Deze waarde mag voor de exploitatieopzet nadien niet met rente of discontovoet herleid worden naar een specifieke datum. Daardoor is het van belang om bij de opdrachtverlening voor een taxatie een goede peildatum mee te geven.
Stap 3: Combineren
Wanneer de exploitatieplangrens en eigendommen in beeld zijn, is er te bepalen welke oppervlakte per eigendom aanwezig is in het exploitatieplangebied. Een tweede analyse geeft een beeld of het gehele perceel binnen de exploitatieplangrens is gelegen, dan wel slechts een deel. Dit heeft invloed op welke oppervlakte meegenomen dient te worden bij de taxatie. Immers, daar zijn ook regels aan verbonden. Uiteindelijk ontstaat er een lijst met oppervlakten die een taxateur dient aan te houden bij de taxatie. Door uit dezelfde bron te gaan putten voor het opstellen van de exploitatieopzet, ontstaat er geen verschil tussen de taxatie inbrengwaarden en de exploitatieopzet. Minder ruis betekent direct ook minder kans op zienswijzen of beroepen op het exploitatieplan.
